Wykład "O nadziei" krakowskiego filozofa, prof. dra hab. Karola Tarnowskiego uwidocznił, jak można filozofować w sposób przystępny i dogłębny, zakorzeniony w tradycji i otwarty na problemy współczesności, nieskażony ideologicznie i odpowiedzialny za człowieka.

Prof. Karol Tarnowski przeprowadził wnikliwą analizę fenomenu nadziei w aspekcie ontologicznym (otwarcie istnienia na to, co nowe, a wręcz niemożliwe), temporalnym (horyzont czasu przyszłego), aksjologicznym (doświadczenie zła, zwrócenie się człowieka ku dobru), egzystencjalnym (wolność, troska, rozpacz, śmierć, życie pośmiertne), teologicznym (komunikacja z boską transcendencją). Dominująca tendencja współczesnej kultury Zachodu jawi się więc, w rozważaniach Profesora, jako kultura "bez-nadziei": iluzja wyzwalania się człowieka z ograniczeń rzeczywistości (techniczna władza nad bytem), konstytutywnych aspektów człowieczeństwa (zapomnienie o śmierci) , a wreszcie z bycia "wraz" i "dla" innych (egotyczne skupienie się na samym sobie, zapomnienie o Bliźnim) prowadzi do życia zamkniętego w kręgu formułowania oczekiwań i ich spełniania, w potęgowaniu dobro-bytu.

Odrzucenie "irracjonalności" nadziei, tj. jej nieprzekładalności na dyskurs o charakterze instrumentalnym - "praktycznie sprawdzalnym", czy też unieważnienie nadziei ze względu na jej pochodzenie "nie z tego świata", zawęża człowieczeństwo do aspektu hedonistyczno-utylitarnego. Rewersem takiej postawy jest obecność strachu przed wszystkim, co mogłoby naruszać aktualne status quo (brzydota, ubóstwo, starzenie się, cierpienie, słabość), specyficzna "ślepota aksjologiczna" (relatywizm - "wszystko jest dozwolone"), a nawet hołdowanie antywartościom (antychrystianizm, totalitaryzm, egoizm, seksualizacja relacji międzyludzkich). Słowem: nadzieja daje życie, bo odnosi człowieka do najbardziej podstawowej sfery sensu, jest "matką głupich", tj. tych, którzy widzą "dalej" i "więcej" niż "mądrzy tego świata", którzy bardzo często dyskursywnie, instytucjonalnie i praktycznie przekształcają "ten świat" w "piekło" "bez-nadziei", "piekło" " woli mocy", która istnieje "z samej siebie" i "dla samej siebie" i która ostatecznie unicestwia - jak wskazują przykłady faszyzmu i komunizmu - samą siebie.
W trakcie dyskusji podniesiono kwestie powiązania nadziei z chrześcijaństwem, miejsca nadziei w religiach niechrześcijańskich i postawach ateistycznych oraz nieredukowalności nadziei do utopii technologicznych, manipulacji psychospołecznych i dyskursu odwetu.

Doc. dr Tomasz Drewniak